April is de maand van de Stolpersteinewandelingen. In de aanloop naar de 4 mei-herdenking hebben leerlingen van diverse basisscholen in Gouda in de afgelopen weken weer zo'n wandeling gedaan. Leren van het verleden kan heel goed op straat. Vanuit Libertum verzorgt Mirjam Borghgraef de Stolpersteinewandelingen. Libertum doet dat in samenwerking met het Metaheerhuis en de Brede School.
"Gouda leent zich bij uitstek voor een tochtje door de stad met kinderen van groep 7 en 8", vertelt Mirjam. "Zo liep ik onlangs met een klas van De Carroussel onder andere langs de voormalige synagoge op de Turfmarkt, waar de kinderen met de strategie ’Denken, delen, uitwisselen’ overlegden over de gevallen ster op de deur. Op deze manier komt niet uitsluitend het slimste kind van de klas aan het woord, maar doet iedereen actief mee."
Holocaust
Bij een volgende stop, bij de trapbrug, moesten de kinderen vragen beantwoorden. Vervolgens liepen zij door "een tenenkrommend smalle steeg", die Mirjam voorstelde als een metafoor voor de Jodenvervolging om de kinderen het beklemde gevoel te geven van een fuik waar je niet meer uit kon.
Een van die plekken, waar Stolpersteine liggen is een woning bij Achter de Vismarkt, waar bankjes en boomstammen staan. "In het zonnetje gezeten praten we over de gevolgen van het uitsluiten van bevolkingsgroepen. Het begint klein, maar het kan uitmonden in een catastrofe die we kennen als de Holocaust", vertelt Mirjam. "De plaatsnamen op de Stolpersteine verwijzen naar onheilsplekken als Westerbork, Sobibor of in sommige gevallen 'Midden-Europa'."
Tot slot, aangekomen bij de struikelstenen op het trottoir van het Israëlitisch bejaardenhuis aan de Oosthaven tellen de kinderen de 64 stoepmonumentjes, bekijken jaartallen en beseffen dat deze gebeurtenissen nog maar tachtig jaar achter ons liggen.
Joodse muziek
De Stolpersteinewandeling voor de basisschoolleerlingen combineert geschiedenis, aardrijkskunde, burgerschap, rekenen én muziek. De wandeling eindigt in een woonhuis aan de Lage Gouwe, waar Gouwenaar Jaap Mulder de groep verrast met zijn klarinetspel dat hij met een goed gekozen video kracht bijzet: Oorlog kent alleen maar verliezers.
Mirjam: "De Stolpersteine aangevuld met ons lesproject Gastsprekers in de Klas blijkt een goede aanvulling op geschiedenismethodes van papier." Gastspreker in de Klas is een ander project van Libertum. In dat project vertellen mensen die de oorlog hebben meegemaakt in de klas over hun oorlogservaringen.
